W bieżącym, 2016 roku, przypada 420. rocznica podpisania unii brzeskiej. Mija też 350. rocznica błogosławionego momentu kanonizacji św. Atanazego Ihumena Brzeskiego - symbolu przelewu męczeńskiej krwi naszych przodków w obronie Świętego Prawosławia. Są to wydarzenia kontrowersyjne dla struktury eklezjalnej na naszych ziemiach.

Kościół Prawosławny przez wieki trwa w nauce Chrystusa, świadcząc o Trójjedynym Bogu. Wyznawanie prawdziwej wiary było i ciągle jest powodem prześladowań, aż do oddania życia. Trwanie w Świętej Tradycji nie jest do pogodzenia z akceptacją unionistycznego modelu pojednania chrześcijańskiego Wschodu z Zachodem. Pamięć o trudnych doświadczeniach przeszłości przyczynia się do tego, że my, prawosławni chrześcijanie, bardzo uważnie przypatrujemy się intencjom i propozycjom ekumenicznym Kościoła katolickiego.

Jeżeli unie kościelne zamiast zrozumienia, zgody i szacunku przyczyniają się do nieporozumienia, niezgody i lekceważenia, to oznacza, że nie wynikają z działania Bożego Ducha. W związku z tym nie może się dokonać ich recepcja przez naszych wiernych. Pamiętamy bowiem, że różnego rodzaju próbom wprowadzenia modelu uniatyzmu przyświecały cele świeckie, a nie cele duchowe. W minionych wiekach traktowane były jako środek do podporządkowania prawosławnych chrześcijan - zwierzchności Rzymu. W 420. rocznicę podpisania, uwarunkowanej politycznie, brzeskiej unii kościelnej, mimo wszelkiej kontrowersji, nadal z wielkim entuzjazmem promowana jest ta tragiczna w skutkach idea w środowiskach katolickich i nie tylko, a w szczególności w szkołach na południowym Podlasiu. Z prawosławnego punktu widzenia, wizja unii brzeskiej prezentowana w mediach i publikacjach jest nie do przyjęcia.

To właśnie zawdzięczając zaangażowaniu się Wydawnictwa „Bratczyk”, Fundacji „Księcia Konstantego Ostrogskiego”, Fundacji „Dialog Narodów” działającej przy Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej, Drukami „Or- thdruk”, a także Stowarzyszenia „Bractwo Prawosławne Św. Św. Cyryla i Metodego” oddajemy do rąk czytelników pozycję książkową „TRAGICZNA W SKUTKACH UNIA BRZESKA 1596 ROKU”. Pozycja ta przedstawia genezę unii, jej tragiczne skutki i ofiary przelanej krwi prawosławnej, a także następny problem prób jej odnowy w okresie międzywojennym minionego stulecia.

Obejmuję swoją modlitwą oraz z głębi serca dziękuję instytucjom, które przyszły z pomocą finansową, aby ten głos naszej Cerkwi prawosławnej w roku 2016 został wydany w formie publikacji książkowej. Na naszej Ziemi Podlaskiej na początku minionego stulecia doszło do propagowania odrodzenia idei uniatyzmu w zupełnie innej formie tzw. „neounii”, co początkowo przyczyniło się do wzrostu religijnych antagonizmów społecznych i narodowościowych w wyniku akcji polonizacyjno-rewindykacyjnej, a w końcowej fazie doprowadziło do akcji burzenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i południowym Podlasiu, o czym wspominamy na przykładzie dziejowego dramatu wyznaniowego w Kostomłotach.

Wspominając w bieżącym - 2016 roku - 420. rocznicę tak tragicznego wydarzania, jakim była unia brzeska, uważam za stosowne i korzystne, aby to nasze wydawnictwo trafiło do jak najbardziej szerokich kręgów społecznych.

Z błogosławieństwem

ABEL

Arcybiskup Lubelski i Chełmski

SPIS TREŚCI

Krzysztof Mazur - Unici po trzykroć biedni

Mikołaj Hajduk - Unia brzeska 1596 roku

Aleksander Naumow - Unia religijna jako rozdarcie kultury

Oleg Breski - Święty Atanazy Brzeski i „wasza unia”

Aleksander Naumow - Złączone wiarą i losem

Antoni Mironowicz - Na Podlasiu wobec unii

Eugeniusz Czykwin - Te Deum unii

Anna Radziukiewicz - Jak białoruski chłop nie dał się Watykanowi

Tadeusz Wyszomirski - Spłonęła cerkiew w Bezwoli

Andrzej Kempfi - Sprawa Makryny Mieczysławskiej, czyli o karierze pewnego paszkwilu na metropolitę Józefa Siemaszkę

Anna Radziukiewicz - Odgrzewanie sprawy Makryny

Ks. Jarosław Szczur - Unia brzeska - nowa polemika, stara rana

Ks. Jarosław Łoś - Akcja neounijna na Lubelszczyźnie w okresie międzywojennym

Aneksy